15-Mavzu. O’zaro bog’lanishlarni statistik o’rganish

Ijtimoiy-iqtisodiy hodisalar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanishlarni o‘rganish ahamiyati va ularni statistik tadqiq qilish zarurligi. O‘zaro bog‘lanishlar turlari: funksional va korrelyatsion bog‘lanishlar, ularning o‘ziga xos xususiyatlari. Korrelyatsion bog‘lanishlarni statistik o‘rganish usullari (parallel qatorlarni taqqoslash, grafik tasvirlash, analitik guruhlash, dispersion tahlil, korrelyatsion-regression tahlil).
Korrelyatsion-regression tahlil – hodisalar o‘rtasidagi sabab-oqibat bog‘lanishlarni statistik o‘rganish usuli, uning asosiy vazifalari va qo‘llash shart-sharoitlari.
Juft chiziqli korrelyatsiya. Juft chiziqli regressiya tenglamasi va uning parametrlarini “eng kichik kvadratlar usuli” yordamida aniqlash. Chiziqli korrelyatsiya koeffitsienti – juft korrelyatsion bog‘lanish zichligi (kuchi) ning me’yori. Chiziqli korrelyatsiya koeffitsientini hisoblash formulalari. Chiziqli korrelyatsiya koeffitsienti va regressiya tenglamasi parametrlarining ishonchliligini normal va Styudent taqsimotlari yordamida baholash yo‘llari.
Juft nochiziqli korrelyatsiya. Giperbolik va parabolik regressiya tenglamalari va ularning parametrlarini hisoblash. Korrelyatsion munosabat va uni xossalari. Korrelyatsion munosabat ishonchliligini Fisher mezoni yordamida baholash. Yuqori tartibli parobolik regressiya tenglamalari parametrlarini Chebуshev ko‘phadlari yordamida hisoblash tartibi.
Spirmen va Kendel rang korrelyatsiya koeffitsientlari – tartiblangan atributiv belgilar o‘rtasidagi bog‘lanishlar zichligining me’yori. Muqobil belgilar o‘rtasidagi bog‘lanishlar zichligining assotsiatsiya va kontingensiya koeffitsientlari yordamida baholash. Atributiv belgilar o‘rtasidagi sabab-oqibat bog‘lanishlarini o‘lchash usullari: “xi – kvadrat” mezoni; Pirson va Chuprov koeffitsientlari.